ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake, ülkesi ile Türkiye arasında kültür mirasını koruma anlaşmasını imzaladıklarını belirterek, “Kaçakçıların ülkeden çıkardığı eserleri geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık. Bu iş burada bitmeyecek.” dedi.
Büyükelçi Flake, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile, Türkiye’deki antik kentlerden yağmalanarak ABD’ye kaçırılan Lucius Verus heykeli, Attis heykelciği, Apollon heykelciği, Kusura tipi idol, düver pişmiş toprak levhası ve 4 parçalı sütunlu lahdin Antalya Müzesinde düzenlenen iade törenine katıldı.
Türkiye’nin çok etkileyici bir kültür mirasının olduğunu belirten Flake, gösterilen uğraşların sonucunda yapıtların yurduna dönmesinden ötürü memnun olduğunu söyledi.
Türkiye’ye çok büyük boyutta eserler getirdiklerini ve bu konuda Manhattan Savcılığının müthiş bir çalışması olduğunu dile getiren Flake, şöyle devam etti:
“Bu ülkenin yurttaşları ve ABD’liler, burada yapılanları kutlamalı. Aslında kültür varlıklarından bahsederken, buradaki insanlara ilişkin olanlardan bahsediyoruz. ABD ve Türkiye, kültür mirasını müdafaa muahedesini imzaladı. Kaçakçıların ülkeden çıkardığı yapıtları geri getirmeyi bir imzayla taçlandırdık. Bu iş burada bitmeyecek. Kaçakçılar yağmaya devam edecekler, bizler de peşinde olacağız. Kültür mirası daha evvel buradan götürülmüştü. Vizyonlarımız doğrultusunda geri döndürdük. İşbirliğinden son derece mutlunun. Umarım daha fazla örneklerde bir ortada olacağız.”
“Eşsiz yapıtları nereye aitse oraya döndürmek zorundayız”
ABD’nin Manhattan Bölge Savcı Yardımcısı Albay Matthew Bogdanus ise çalınmış ve yağmalanmış kültür varlıklarının iadesinin, ABD ve Türkiye’nin yan yanaya çalışmasının ürünü olduğunu anlattı.
Bogdanus, “Yapılabileceğin en uygununu gösterdik, yaptık. Dostlukla, dürüstle bir işin nasıl yapılabileceğini gösterdik.” ifadelerini kullandı.
New York’taki Kültür Varlıklarını Koruma Ajansı ile 35 ülkeden yağmalanmış kültür varlıklarının peşinde olduklarını vurgulayan Bogdanus, bugün 6 önemli hazinenin, ait olduğu ülkeye döndüğünü kaydetti.
Bunun gururunu yaşadıklarını belirten Bogdanus, “Bu, Türkiye’de, Yunanistan’da olabilir. Hepsinin kültür varlıkları, biz buradayken tahminen ülkelerinden götürülüyor. Bu işe baş koymaya devam edeceğiz. Kaçakçıların peşinde olacağız. Masaya yumruğumuzu vuracağız. Bu yağmayı durdurmak durumundayız. Eşsiz ve değerli yapıtları nereye aitse oraya döndürmek zorundayız. Bu harikulâde eserler, ilişkin oldukları ülkelerden koparılamaz. Birlikte olduğumuzu gösteriyoruz. Yarın ve çocuklarımız için kelam veriyoruz. Bu yapıtlarla yaşayacağız, bunlar, sonraki jenerasyonlara aktarılacak.” şeklinde konuştu.
Bakan Ersoy, Büyükelçi Flake, Bogdanus ve protokol üyeleri, teslim sözleşmesinin imzalanmasının ardından Antalya Müzesini gezdi.
Yabancı konuklara daha önce ABD’den Türkiye’ye iade edilen “Yorgun Herakles”in de ortalarında bulunduğu tarihi eserler hakkında bilgi verildi.
İade edilen eserler
Antalya’daki Perge Antik Kenti kökenli Roma dönemi sütunlu lahit parçaları, milattan sonra 140-150 yıllarına tarihlendiriliyor. Lahit parçaları, üzerinde betimlenen sahnelerde Herakles, Thesus, ve Akhilleus gibi kahramanların bir arada gösterilmesi nedeniyle ünik olarak değerlendiriliyor.
Burdur’un Bubon Antik Kenti’nden ülke dışına çıkarıldığı saptanan Roma İmparatoru Lucius Verus’un insan boyutundaki bronz heykelinin, antik kentteki Sebasteion yapısında gerçekleştirilen kaçak hafriyatlarda ele geçirildiği ve yasa dışı yollardan yurt dışına çıkarıldığı biliniyor.
Erken Tunç Çağı’na tarihlendirilen mermer “kusura tipi idol”, Batı Anadolu’da milattan evvel 3 binde yaygın olarak görülen şematize edilmiş bayan figürlerinden.
Milattan evvel 3. yüzyıl Helenistik periyoda ilişkin, oturur halde tasvir edilmiş Attis heykelciğinin, Anadolu kökenli olduğu stil-kritik incelemelerle saptandı. Frig ve Yunan mitolojisine nazaran Attis, ana tanrıça Kybele’nin sevgilisi veya eşi ya da oğlu olarak görülüyor, bazı kaynaklarda ise rahip olarak görülüyor.
Roma dönemine ait Apollon heykelciği, milattan sonra 1-2. yüzyıla tarihlendiriliyor.
Isparta’nın Pisidia Antiokheia Antik Kenti’ne ilişkin düver pişmiş toprak levha ise Frig devrine ilişkin.
(Bitti)
